Kalite Kavramının Tarihsel Süreci ve Toplam Kalite Yönetimi Felsefesine Genel Bir Bakış

      Kalite kavramı neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanın benliğinde bulunan iyi ile kötüyü, güzel ile çirkini, faydalı ile zararlıyı ayırt etme özelliği ve her zaman daha iyiye, daha güzele ve daha faydalıya ulaşma isteği ve beklentisi kalitenin temelini oluşturmaktadır.

     Daha önceleri bilimsel zeminden uzak, iyi-kötü şeklinde anlam bulan kalite kavramı Kalite Güvence Sistemi uygulamalarıyla beraber bilimsel bir zemine oturtulmuş, Toplam Kalite Yönetimi uygulamaları ile de bu anlamdaki gelişiminin bugünkü zirve noktasına ulaşmıştır.

     Kalitenin önem kazanması ile hatalı ürünlerin müşterilere ulaşmasını engellemek amacıyla muayene sistemi geliştirilmiştir. Bu sistem tüketici menfaatlerini üst düzeyde ele alırken, işletmeler için ağır ekonomik sorunlar ortaya çıkarmıştır. Ardından istatistiksel kalite kontrolü anlayışı sayesinde imalatın her aşamasındaki değişikliklerin kontrol edilmesi amacıyla kontrol kartları kullanıldı. Daha sonra ise hataların oluşmadan engellenmesi amacını güden ve son ürünü güvence altına alan kalite güvencesi sistemleri uygulanmaya başlanmıştır. Kalite Güvence Sistemi; önce kalite bilinci, tüketiciye yönelik kalite kontrolü, istatistiksel yöntemlerin kullanılması ve yönetim felsefesi olarak insana saygı temel prensiplerine sahiptir. Yönetimin tanımının değiştirilmesi ve insan odaklılık ön plana çıkarılarak yönetim fonksiyonları bu yönde geliştirilmiştir. Yönetimde amacın müşteri mutluluğu ile özdeşleşmesi ile Toplam Kalite Yönetimi sürecine girilmiştir. Toplam Kalite Yönetimi anlayışı kalitenin tarihsel gelişiminde bugün bulunduğu noktadır. Bu süreç tablo 1’ de güzel bir şekilde ifade edilmektedir.

Tablo 1 : Kalitede Kimlik Değişimi

Kaynak: Toplam Kalite Yönetimi Araştırma Komitesi,1994:10

     Toplam Kalite Yönetimi; nihai ürün yada hizmetin değerini ifade eden kaliteyi ve bu kaliteyi güvence altına alan Kalite Güvence Sistemine ilaveten nihai ürün yada hizmetin tüm girdilerini hedef alan, müşteri memnuniyeti odaklı, bir yönetim felsefesidir(Şekil 1).

Şekil 1: Toplam Kalite Yönetimi Felsefesi

     Aslında Toplam Kalite Yönetimi; müşterilerin seçeneklerinin artmasıyla birlikte gelişim gösteren ve nihayetinde vazgeçilmez bir anlayıştır. Bir yaşam biçimi, mükemmelliğe giden yolda temel prensipleri ile kendini garantiye alabileceği tüm argümanları değerlendirme fırsatı olan olağanüstü esneklik kabiliyetinde bir yaklaşımdır.

     Toplam Kalite Yönetimi sağlam bir Kalite Güvence Sistemine ihtiyaç duyar. Toplam Kalite Yönetimine geçmek isteyen şirket öncelikle mevcut kalite sisteminin temelinin yeterliliğini değerlendirmelidir.